Web Content Display
Buczyny w Szypowicach i Las Niwiski (dawniej Buczyny w Szypowicach i Las Niwiski koło Giebła) - PLH240034 – 245,48 ha.
Ostoja położona jest na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej i obejmuje pasmo wzgórz wapiennych między miejscowością Pradła na północy, a miejscowością Mokrus na południu. Składają się na nią trzy wyspy leśne: dwie o wielkości kilkuset hektarów i jedna, kilkunastohektarowa. Lasy liściaste stanowią 84% powierzchni terenu, lasy mieszane 12%, a lasy iglaste 3%, pozostałą część obszaru zajmują siedliska rolnicze.
Obszar charakteryzuje się stosunkowo niewielkimi deniwelacjami terenu, choć w ich morfologii widoczne są takie formy jak płytko wcięte dolinki. Miejscami spotkać można także wychodnie wapienia. Runo występującej na tych powierzchniach ciepłolubnej buczyny jest bogate, ze szczególnie liczną grupą gatunków z rodziny storczykowatych. Obydwie części ostoi wyróżniają się w rolniczym krajobrazie tej części Jury.
W Ostoi "Buczyny storczykowe w Szypowicach" rzadko występującym typem siedliska leśnego, które zachowało odpowiednio wysoką reprezentatywność na powierzchni 129,2 ha, a większość płatów liczy co najmniej kilkadziesiąt hektarów. Drugim typem siedliska o znaczeniu europejskim jest żyzna buczyna górska, występująca tu na peryferiach swojego występowania, którego centrum znajduje się w Karpatach i Sudetach. W Ostoi zachował się typowy przestrzenny układ obu buczyn, z których storczykowa zajmuje eksponowane partie grzbietowe oraz stoki południowe i zachodnie, zaś żyzna buczyna górska porasta stoki północne i wschodnie. Ten układ przestrzenny wart jest zachowania.
Omawiana ostoja jest również miejscem występowania bardzo licznych populacji obuwika pospolitego w dobrej kondycji, szczególnie w "Lesie Niwiskim" (kępy liczące do 20 pędów). Ze względu na tendencje do zanikania stanowisk obuwika pospolitego w całej Europie opisywane stanowiska są bardzo cenne. Ponadto położone są one w pobliżu zachodniej granicy zasięgu, dlatego ich ochrona jest szczególnie ważna dla zachowania dotychczasowego kształtu i ciągłości zasięgu w Europie.
Jaroszowiec PLH120006 – 584,91 ha
Obszar jest położony w północno-zachodniej części Płaskowyżu Ojcowskiego - Wyżyna Śląska, na wschód od krawędzi Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej. Sąsiaduje bezpośrednio z wyraźnym obniżeniem Białej Przemszy, zwanym Bramą Wolbromską. Obejmuje trzy, izolowane, wzniesienia z licznymi ostańcami wapiennymi o znacznych wysokościach względnych. Nie ma tu wód powierzchniowych ale występują różnorodne formy krasowe, m. in. jaskinie. Na Januszkowej Górze znajduje się otwór jaskini o nazwie Januszkowa Szczelina, jednej z najgłębszych (56m) na Jurze o długości 180 m.
Lasy porastające obszar są dosyć zróżnicowane. Zbocza wzgórz porastają różne typy buczyn
(sudecka, storczykowa, niżowa) i jaworzyny, obniżenia grądy, a wypłaszczenia bory sosnowe.
W obszarze stwierdzono obecność 8 rodzajów siedlisk z Załącznika I oraz 2 gatunków z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Do największych wartości tego obszaru należą:
• duża powierzchnia naturalnego lasu bukowego (m.in. buczyna storczykowa i sudecka);
• duża ilość skał wapiennych o rzadko spotykanej rzeźbie i inne formy pochodzenia krasowego, w tym jaskinie;
• obiekt dydaktyczny, wskazujący poglądowo ścisłe powiązanie naturalnej roślinności z glebami, budową geologiczną i rzeźbą terenu.
Ostoja Środkowojurajska – PLH 240009
Obszar zatwierdzony przez Komisję Europejską w 2008 r. o powierzchni łącznej 5767,5 ha, w tym na terenach leśnych Nadleśnictwa Olkusz 589,49 ha. W skład ostoi wchodzą łagodne wzniesienia zbudowane ze skał jurajskich, pokryte zbiorowiskami leśnymi i poprzecinane suchymi dolinami. Obszar ten wyróżnia się dużą różnorodnością zbiorowisk naskalnych i leśnych, spośród których na szczególną uwagę zasługują płaty żyznej buczyny sudeckiej oraz jaworzyny górskiej z języcznikiem. Na grzbietach wzniesień znajdują się liczne ostańce wapienne, w większości otoczone lasami liściastymi. Są to głównie buczyny: sudecka, storczykowa i kwaśna buczyna niżowa oraz jaworzyna górska. Na terenach wylesionych ostańcom wapiennym towarzyszą bogate florystycznie murawy kserotermiczne. W skrasowiałych skałach wapiennych częste są jaskinie z bogatą szatą naciekową, w których zimują nietoperze. Sieć rzeczna jest słabo wykształcona. W strefie kontaktowej utworów jurajskich i czwartorzędowych osadów piaszczystych wypływają nieliczne źródła. W jednym z nich usytuowane jest zastępcze stanowisko endemicznej rośliny – warzuchy polskiej.
Pustynia Błędowska – PLH 120014
Obszar zatwierdzony przez Komisję Europejską w 2007 r., o powierzchni łącznej 1963,9 ha, z czego na terenach będących w zarządzie Nadleśnictwa Olkusz – 831,8 ha. Celem wyznaczenia obszaru jest ochrona wydm śródlądowych oraz zbiorowisk nieleśnych typu murawy napiaskowe. Teren ten stanowi duży obszar nagromadzenia piasków śródlądowych, w części pokrytych lasem. W granicach tego obszaru znalazły się lasy Nadleśnictwa Olkusz występujące w dolinie rzeki Przemszy płynącej przez środek tego obszaru, a także bory sosnowe w części południowej i wschodniej i wyniesienia jurajskie porośnięte lasami bukowymi w okolicy Klucz. Powstanie pustyni wiąże się z intensywnym wyrębem lasów na potrzeby hut srebra i ołowiu, już w XIII-XIV w. Następnie erozja wietrzna uruchomiła piaski na terenach zrębów zupełnych, tworząc ogromny obszar pustynny. Dopiero pyły przemysłowe opadające tu w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat związały lotne piaski i użyźniły glebę, co ułatwiło rozrost roślinności. Na obrzeżach pustyni spotyka się pozostałości bunkrów poniemieckich z okresu II Wojny Światowej. W okresie późniejszym teren był użytkowany jako poligon. W chwili obecnej, na gruntach Gminy Klucze ora terenach należących do wojska – trwa jego wylesiane.
Asset Publisher
ADAPTACJA LASÓW I LEŚNICTWA DO ZMIAN KLIMATU - ROZPOCZYNAMY PROJEKT PPOŻ2
ADAPTACJA LASÓW I LEŚNICTWA DO ZMIAN KLIMATU - ROZPOCZYNAMY PROJEKT PPOŻ2
Zagrożenie pożarowe lasów w Polsce należy do najwyższych w Europie. Pod względem liczby pożarów plasujemy się na trzecim miejscu, zaraz za Hiszpanią i Portugalią. Na szczęście kluczowy wskaźnik - średnia powierzchnia pojedynczego pożaru - od lat utrzymuje się na stabilnym, niskim poziomie. To w głównej mierze zasługa systemu ochrony przeciwpożarowej, który umożliwia leśnikom szybkie wykrycie pożarów i podjęcie natychmiastowych działań. Dzięki temu większość z nich udaje się ugasić w początkowej fazie.
Lasy Państwowe posiadają jeden z najlepszych systemów przeciwpożarowych w Europie. To bardzo złożony system angażujący pracę wielu osób i setki sztuk specjalistycznego sprzętu. System opiera się na trzech podstawowych zasadach: szybkiej detekcji ognia, niezwłocznemu powiadomieniu służb ratowniczych i możliwości podjęcia działań gaśniczych na wczesnym etapie rozwoju pożaru. To bezpośrednio przekłada się na wysoką skuteczność przeprowadzanych akcji gaśniczych i pozwala na minimalizację negatywnych skutków zagrożeń związanych z pożarami lasów. Pożary niosą zagładę całym leśnym ekosystemom, stwarzają zagrożenie dla życia człowieka oraz powodują ogromne straty materialne i ekologiczne - często trudne czy nawet niemożliwe do wyliczenia.
Przyczyny powstawania pożarów
Występowanie pożarów w lasach jest ściśle związane z warunkami pogodowymi, które wpływają na stan wilgotności leśnych materiałów palnych, w szczególności ściółki leśnej i pokrywy trawiastej. Nasz klimat się zmienia - coraz częściej obserwujemy okresy długotrwałej suszy, niemal bezśnieżne zimy czy niedobór opadów w okresie wegetacyjnym, co zwiększa ryzyko powstawania pożarów w lasach. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że w polskich lasach przeważają gatunki drzew iglastych, rosnące często na ubogich siedliskach borowych. W szczególności dotyczy to sosny, która zawiera duże ilości olejków eterycznych, żywicy i innych łatwopalnych substancji leśnych, które sprzyjają rozwojowi pożarów. Niezależnie od tego większość pożarów w dalszym ciągu powstaje z winy człowieka. Są to umyślne podpalenia, wypalanie traw czy nieostrożne obchodzenie się z ogniem.
Ochrona przeciwpożarowa w lasach
Leśnicy posiadają sprawny i rozbudowany system ochrony przeciwpożarowej. Zabezpieczają lasy przed pożarami zarówno poprzez utrzymanie w dobrym stanie sieci dróg dojazdowych, pasów przeciwpożarowych i punktów czerpania wody, ale też poprzez stały monitoring lasu oparty m. in. o dostrzegalnie i utrzymywanie w gotowości floty lotniczej, wykorzystywanej do gaszenia ewentualnych pożarów. System przeciwpożarowy to wynik wielu lat pracy leśników, doskonalenia procedur i ogromnych środków na inwestycje, które są niezbędne dla właściwego zabezpieczenia przeciwpożarowego lasów.
Zapobieganie pożarom na rozległych obszarach jest wysoce kosztochłonne. W latach 2014-2024 Lasy Państwowe wydały na ochronę przeciwpożarową lasu ponad 1 miliard 140 milionów złotych. W roku 2025 budżet zaplanowany na ten cel wynosi ponad 183 miliony złotych. Ponieważ zapobieganie wymaga bardzo wysokich nakładów - Lasy Państwowe w walce z tym niebezpiecznym żywiołem sięgają również po fundusze unijne.
Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu - zapobieganie, przeciwdziałanie oraz ograniczanie skutków zagrożeń związanych z pożarami lasów (PPOŻ2)
W ramach projektu zrealizujemy 33 inwestycje na terenie 12 nadleśnictw RDLP w Katowicach, które pozwolą na rozwój i modernizację istniejącej infrastruktury przeciwpożarowej. Do końca 2028 roku przebudujemy część istniejących dostrzegalni przeciwpożarowych, wybudujemy nowe punkty czerpania wody oraz zakupimy specjalistyczny sprzęt do lokalizacji pożarów. Koszt realizacji projektu PPOŻ2 na terenie katowickiej dyrekcji wyniesie 5,7 mln zł.
Szczegółowe informacje na temat projektu dostępne są tutaj.
Działania adaptacyjne, które łagodzą negatywne skutki zmian klimatu
To już kolejna odsłona kompleksowych działań z zakresu ochrony przeciwpożarowej lasów realizowanych przy wsparciu środków z Unii Europejskiej. W ramach poprzedniej edycji projektu na terenie RDLP w Katowicach udało się wybudować lub zmodernizować 64 dostrzegalnie pożarowe i stacje meteorologiczne, zakupić nowoczesny sprzęt do lokalizacji i wykrywania pożarów, a także doposażyć istniejące Punkty Alarmowo-Dyspozycyjne. Dzięki temu znacząco poprawiliśmy sprawność systemu wczesnego ostrzegania, prognozowania i reagowania w sytuacji wystąpienia pożaru, który jest podstawą naszej walki z tym niebezpiecznym żywiołem.
Bezpieczny las - nasza wspólna sprawa
Pożary lasów były, są i będą. Las nie obroni się sam przed ogniem, ale musi być odpowiednio przygotowany do podjęcia ewentualnych działań. Sprawne i szybkie lokalizowanie pożarów pozwala na natychmiastowe przystąpienie do akcji gaśniczej, co przekłada się na zmniejszenie strat dla środowiska i okolicznych mieszkańców. Ochrona lasów przed ogniem to nasza wspólna sprawa. Każdego dnia leśnicy monitorują tereny leśne na obszarze blisko 70 tys. km2 oraz poświęcają wiele sił i środków na wzmocnienie ochrony przeciwpożarowej lasów. W ten sposób dbają o bezpieczeństwo lasów i ich mieszkańców, a także ludzi, którzy odwiedzają lub żyją w ich bezpośrednim sąsiedztwie.