Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Standardy ochrony małoletnich

Załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 38/2024 Nadleśniczego Nadleśnictwa Olkusz z dnia 14 sierpnia 2024 r.

Standardy ochrony małoletnich w PGL Lasy Państwowe

Nadleśnictwo Olkusz

Naczelną zasadą wszystkich działań podejmowanych w ramach działalności edukacyjnej Nadleśnictwa Olkusz jest działanie dla dobra dziecka i w jego najlepszym interesie.

Procedura określa:

  • najważniejsze zasady i założenia związane z zapewnieniem maksymalnego poziomu bezpieczeństwa Małoletnich, będących uczestnikami zajęć edukacyjnych lub korzystających z innej oferty edukacyjnej realizowanej przez Nadleśnictwo Olkusz (zwane dalej Nadleśnictwo) podczas których reprezentant Nadleśnictwa (m.in. pracownik, współpracownik, wolontariusz — zwany dalej Pracownikiem) ma kontakt z Małoletnimi
  • zasady weryfikacji pracowników mających kontakt z Małoletnimi

§ 1

Zasady zapewniające bezpieczne relacje między Małoletnim a pracownikami

Nadleśnictwa oraz między Małoletnimi podczas zajęć

  1. Pracownicy Nadleśnictwa mający bezpośredni kontakt z Małoletnimi powinni wykonywać swoje zadania w sposób zapewniający poszanowanie praw osób trzecich, w szczególności praw dzieci, z szacunkiem oraz w sposób uprzejmy i kulturalny.
  2. Niedopuszczalne jest stosowanie wobec Małoletnich jakichkolwiek form przemocy słownej, a tym bardziej fizycznej.
  3. Pracownicy Nadleśnictwa, o których mowa w pkt 1 , mają obowiązek w szczególności:
    1. powstrzymać się od jakichkolwiek zachowań, które mogłyby naruszać przestrzeń osobistą Małoletniego, powodować u niego poczucie zagrożenia, dyskomfortu lub strachu.
    2. traktować każdego Małoletniego z należytym szacunkiem, wspierając go w pokonywaniu trudności uwzględniając jego umiejętności rozwojowe, możliwości wynikające z niepełnosprawności oraz potrzeb edukacyjnych.
    3. traktować każdego Małoletniego równo bez względu na płeć, orientację seksualną, sprawność/niepełnosprawność, status społeczny, etniczny, kulturowy, religijny i światopogląd.
    4. promować zasady „dobrego wychowania”, i podejmować działania wychowawcze mające na celu kształtowanie prawidłowych postaw.
    5. odnosić się do Małoletnich z szacunkiem,

f. wysłuchiwać Małoletnich i starać się udzielać im odpowiedzi dostosowanej do sytuacji i ich wieku,

  1. nie zawstydzać Małoletnich, nie lekceważyć i nie obrażać,
  2. nie krzyczeć, chyba że wymaga tego sytuacja niebezpieczna (np. ostrzeżenie). Nadto Pracownicy Nadleśnictwa mają zakaz:
  3. utrwalania wizerunku Małoletniego (filmowanie, nagrywanie głosu, fotografowanie) dla potrzeb prywatnych pracownika;
  4. proponowania małoletnim alkoholu, wyrobów tytoniowych ani nielegalnych substancji psychoaktywnych, spożywanie ich wspólnie z małoletnimi lub w ich obecności;
  5. zapraszania nieznajomych Małoletnich do swojego miejsca zamieszkania i utrzymywania z nimi relacji poza zajęciami.
  1. Pracownicy Nadleśnictwa, powinni zwracać uwagę na niepokojące zachowania Małoletnich, które mogą świadczyć o ich krzywdzeniu oraz na wszelkie podejrzenia działania na szkodę dziecka przez:
    1. pracownika,
    2. inne osoby trzecie,
    3. rodziców/opiekunów prawnych,
    4. inne dziecko.
  2. W zależności od potencjalnego sprawcy nadużyć wskazanych w ust. 4 niniejszego paragrafu powinni podjąć próbę kontaktu z Małoletnim w przypadku powzięcia podejrzenia takiego krzywdzenia. Jeżeli Małoletni próbuje nawiązać kontakt z pracownikiem, powinien on go wysłuchać i w miarę możliwości, uzyskać możliwie najpełniejszą informację o sytuacji Małoletniego.
  3. Za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających Małoletniemu i udzielenie mu wsparcia odpowiedzialni są wszyscy pracownicy Nadleśnictwa mający kontakt z Małoletnimi.
  4. Małoletni uczestniczący w zajęciach organizowanych przez Nadleśnictwo zobowiązani są do odnoszenia się do siebie z szacunkiem, oraz powstrzymać się od jakichkolwiek zachowań, które mogłyby naruszać przestrzeń osobistą innych osób i powodować u nich poczucie zagrożenia, dyskomfortu lub strachu. Jakakolwiek przemoc fizyczna czy psychiczna jest zakazana.

§ 2

Zasady podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu Małoletniego

  1. W sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu Małoletniego pracownik Nadleśnictwa ma obowiązek niezwłocznego poinformowania Nadleśniczego o tym fakcie w formie ustnej, a także formie pisemnej, poprzez przedłożenie stosownej notatki służbowej.
  2. Po przekazaniu informacji o której mowa w ust. 1 Nadleśniczy lub pracownik, który powziął informację o zagrożeniu powinien:
    1. W przypadku podejrzenia, że życie dziecka jest zagrożone lub grozi mu ciężki uszczerbek na zdrowiu, należy niezwłocznie poinformować odpowiednie służby (policja, pogotowie ratunkowe), dzwoniąc pod numer 112 lub 999 (pogotowie). Podjęte czynności dokumentuje się w formie notatki.
    2. W przypadku gdy zgłoszono krzywdzenie dziecka przez pracownika lub współpracownika Nadleśnictwa, osoba ta zostaje odsunięta od wszelkich form kontaktu z dziećmi (nie tylko dzieckiem pokrzywdzonym) do czasu wyjaśnienia sprawy. Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego przez powołaną przez Nadleśniczego Komisję (skład min. 3 osobowy), która potwierdzi nieprawidłowość, Nadleśniczy w zależności od ustalonej nieprawidłowości powiadamia o nich właściwe służby oraz należy rozważyć rozwiązanie stosunku prawnego z osobą, która dopuściła się krzywdzenia. W postępowaniu wyjaśniającym słucha się świadków oraz analizuje wszelkie dostępne materiały dowodowe w tym przeprowadza rozmowę z małoletnim i jego opiekunami prawnymi. W skład Komisji mogą być powołani prawnicy, psychologowie i inni specjaliści oraz niezwiązani ze sprawą pracownicy Nadleśnictwa. Z przebiegu postępowania sporządza się protokół.
    3. W przypadku gdy zgłoszono krzywdzenie dziecka przez osobę trzecią (obcą, bądź spokrewnioną) Nadleśniczy w pierwszej kolejności informuje o krzywdzeniu opiekunów prawnych dziecka i ustala się z nimi sposób postępowania. Jeśli zgłoszenie dotyczy opiekunów prawnych dziecka, lub nie są oni zainteresowani pomocą dziecku, sporządza wniosek o wgląd w sytuację rodziny, który kieruje do właściwego sądu rodzinnego lub wdraża procedurę wskazaną w pkt. a niniejszego paragrafu. Dalszy tok postępowania leży w kompetencji podmiotów do których sprawa została przekazana. Nadleśniczy dokumentuje podjęte czynności w formie notatki.

d. W przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka przez inne dziecko podczas zajęć edukacyjnych lub innych opcji edukacji organizowanej przez Nadleśnictwo (np. na zajęciach grupowych, czy aktywnościach na stoiskach), pracownik który powziął informację o zagrożeniu powinien niezwłocznie poinformować o zdarzeniu opiekuna Małoletniego obecnego podczas zajęć oraz Nadleśniczego. Nadleśniczy weryfikuje dalsze postępowanie opiekuna, a w przypadku powzięcia wiadomości o braku wdrożenia Procedur Ochrony Małoletnich obowiązujących w jego placówce, Nadleśniczy powołuje Komisje celem weryfikacji sprawy. Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego która potwierdzi nieprawidłowość, Nadleśniczy w zależności od ustalonej nieprawidłowości powiadamia o nich właściwe służby. W postępowaniu wyjaśniającym słucha się świadków oraz analizuje wszelkie dostępne materiały dowodowe w tym przeprowadza rozmowę z Małoletnim i jego opiekunami prawnymi. W skład Komisji mogą być powołani prawnicy, psychologowie i niezwiązani ze sprawą pracownicy Nadleśnictwa, a skład osobowy Komisji to minimum trzy osoby. Z przebiegu postępowania sporządza się protokół.

§ 3

Internet i ochrona wizerunku małoletnich

  1. W Nadleśnictwie podczas zajęć edukacyjnych nie udostępnia się Małoletnim dostępu do komputerów ani do sieci WI- FI.
  2. Pracownik Nadleśnictwa nie może utrwalać wizerunku dziecka (filmowanie, fotografowanie, nagrywanie głosu dziecka) przebywającego na terenie prowadzonych zajęć bez pisemnej zgody rodzica lub opiekuna prawnego dziecka.
  3. Upublicznianie wizerunku dziecka w jakiejkolwiek formie (fotografia, nagranie wideo)

m.in. na portalach społecznościowych czy stronach www jest możliwe wyłącznie po uzyskaniu pisemnej zgody rodzica lub opiekuna prawnego dziecka.

  1. Jeżeli wizerunek dziecka stanowi jedynie szczegół całości, takiej jak: zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza, zgoda rodzica lub opiekuna prawnego na utrwalanie i upublicznienie wizerunku dziecka nie jest wymagana.

§ 4

Zasady przeglądu i aktualizacji standardów oraz zaznajamiania z ich treścią pracowników

  1. Standardy podlegają co najmniej raz na 2 lata weryfikacji pod względem zgodności z obowiązującymi przepisami prawa oraz ocenie ich merytorycznej przydatności.
  2. Weryfikacja, dokonywana jest przez kierownika jednostki lub osobę przez niego wyznaczoną.
  3. W ramach przygotowania pracowników Nadleśnictwa do stosowania standardów zaznajamia się ich z treścią standardów oraz zaleca się ich przeszkolenie.

§ 5

Postanowienia końcowe

  1. Standardy są:
  1. opublikowane na stronie internetowej Nadleśnictwa,
  2. wywieszone w widocznym miejscu gdzie prowadzone są zajęcia edukacyjne,
  3. zostają przekazane opiekunom przy zapisach na zajęcia edukacyjne w formie pisemnej lub elektronicznej wraz ze skróconą wersją do zapoznania przez nich Małoletnich. Skrócona wersja Standardów Ochrony Małoletnich stanowi załącznik nr 2.
  1. Tworzy się wewnętrzny rejestr ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru Małoletniego.
  2. Z uwagi na incydentalny kontakt Pracowników Nadleśnictwa z Małoletnimi — dalsze kroki w tym ustalenie planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia, w zakresie nie objętym w S 2 pozostawia się właściwym podmiotom i instytucjom, do których została przekazana sprawa.
  3. Każdy pracownik/współpracownik Nadleśnictwa przed dopuszczeniem do realizacji obowiązków związanych z Małoletnimi podlega weryfikacji w sposób określony w zasadach rekrutacji określonych w załączniku nr 1.
  4. Nadleśnictwo zobowiązuje wszystkich pracowników i współpracowników do zapoznania się z niniejszym dokumentem i przestrzegania go.
  5. W przypadku korzystania z usług podmiotów trzecich celem organizowania zajęć dla Małoletnich Nadleśnictwo wymaga, aby podmiot ten zaakceptował niniejszy dokument i zobowiązał się (w tym własnych pracowników i współpracowników delegowanych do wykonywania zadań na rzecz Nadleśnictwa) do przestrzegania jego zapisów, w szczególności weryfikował niekaralność pracowników podejmujących się działań z Małoletnimi.

 

Załącznik nr 1.

  1. Przed nawiązaniem stosunku pracy lub przed dopuszczeniem do innej działalności na innej niż stosunek pracy podstawie, związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi na pracodawcy ciążą obowiązki określone w ust. 2-8.
  2. Pracodawca uzyskuje informacje, czy dane kandydata do pracy lub innej działalności, są zamieszczone w Rejestrze z dostępem ograniczonym lub w Rejestrze osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 wydała postanowienie o wpisie w Rejestrze.
  3. Kandydat do pracy lub innej działalności przedkłada pracodawcy informację z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie przestępstw określonych w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2023 r. poz. 172 oraz z 2022 r. poz. 2600), lub za odpowiadające tym przestępstwom czyny zabronione określone w przepisach prawa obcego.
  4. Osoba, o której mowa w ust. 3, posiadająca obywatelstwo innego państwa niż Rzeczpospolita Polska, przedkłada pracodawcy ponadto informację z rejestru karnego państwa obywatelstwa uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontaryjnej związanej z kontaktami z dziećmi.
  5. Osoba, o której mowa w ust. 3, składa pracodawcy oświadczenie o państwie lub państwach, w których zamieszkiwała w ciągu ostatnich 20 lat, innych niż Rzeczpospolita Polska i państwo obywatelstwa, oraz jednocześnie przedkłada pracodawcy informację z rejestrów karnych tych państw uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontaryjnej związanej z kontaktami z dziećmi.
  6. Jeżeli prawo państwa, o którym mowa w ust. 4 lub 5, nie przewiduje wydawania informacji do celów działalności zawodowej lub wolontaryjnej związanej z kontaktami z dziećmi, przedkłada się informację z rejestru karnego tego państwa.
  7. W przypadku gdy prawo państwa, z którego ma być przedłożona informacja, o której mowa w ust. 4-6, nie przewiduje jej sporządzenia lub w danym państwie nie prowadzi się rejestru karnego, osoba, o której mowa w ust. 3, składa pracodawcy lub innemu organizatorowi oświadczenie o tym fakcie wraz z oświadczeniem, że nie była prawomocnie skazana w tym państwie za czyny zabronione odpowiadające przestępstwom określonym w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii oraz nie wydano wobec niej innego orzeczenia, w którym stwierdzono, iż dopuściła się takich czynów zabronionych, oraz że nie ma obowiązku wynikającego z orzeczenia sądu, innego uprawnionego organu lub ustawy stosowania się do zakazu zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk, wykonywania wszelkich lub określonych zawodów albo działalności, związanych z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi.>
  8. Oświadczenia, o których mowa w ust. 5 i 7, składane są pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: "Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.
  9. Informacje, o których mowa w ust. 2, pracodawca utrwala w formie wydruku i załącza do akt osobowych pracownika albo dokumentacji dotyczącej osoby dopuszczonej do działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi. Informacje oraz oświadczenia, o których mowa w ust. 3-7, pracodawca załącza do akt osobowych pracownika albo dokumentacji dotyczącej osoby dopuszczonej do takiej działalności.

 

Załącznik nr 2

SKRÓCONA WERSJA STANDARDÓW OCHRONY MAŁOLETNICH

Osoby, z którymi masz kontakt w Naszym Nadleśnictwie, powinny zachowywać się grzecznie i z poszanowaniem Twoich potrzeb. Zależy nam aby nasze spotkania przebiegały w dobrej atmosferze i poszanowaniem godności wszystkich osób podczas zajęć edukacyjnych oraz innych aktywności realizowanych przez naszą jednostkę.

  • Nikomu nie wolno Cię krzywdzić, w jakikolwiek sposób.
  • Masz prawo być traktowane tak samo jak wszystkie inne dzieci.
  • Masz prawo do zadawania pytań pracownikom Nadleśnictwa.
  • Pracownikom nie wolno stosować wobec Ciebie przemocy.
  • Masz prawo do informacji i prawo do prywatności.
  • Pracownikom nie wolno bez zgody Twojej i Twoich Rodziców/Opiekunów robić Ci zdjęć, nagrywać filmów.
  • Pracownikom nie wolno proponować Ci alkoholu, papierosów ani nielegalnych substancji ani używać ich w Twojej obecności.
  • Pracownikom wolno Cię dotykać tylko za Twoją zgodą lub w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia.
  • Pracownikom nie wolno Cię bić, szturchać, popychać ani dotykać Cię w jakikolwiek inny sposób, którego nie chcesz.
  • Pracownicy mogą się z Tobą kontaktować wyłącznie w czasie pracy i w związku z ich pracą.
  • Pracownikom nie wolno zapraszać Cię do ich miejsca zamieszkania, ani kontaktować się z Tobą w mediach społecznościowych lub przez prywatny telefon.

Pamiętaj, że lubimy Cię takim jaka/i jesteś. Podczas zajęć po Twojej stronie leży również obowiązek kulturalnego zachowania względem innych Dzieci i Dorosłych. Chcemy, żebyście się do siebie odnosili z szacunkiem, oraz m.in. nie bili, nie szturchali, nie krzyczeli i nie dokuczali. Jakakolwiek przemoc fizyczna czy psychiczna jest zakazana.

Kiedy czujesz się niekomfortowo w jakiejś sytuacji, ktoś robi Ci krzywdę lub zachowuje nieodpowiednio, możesz powiedzieć o tym innemu pracownikowi, który Cię wysłucha i pomoże! Możesz także napisać do nas na adres e-mail: olkusz@katowice.lasy.gov.pl

 

 

R E G U L A M I N

uczestnictwa w zajęciach z edukacji leśnej

 

 

Edukacja leśna obejmuje zagadnienia dt. wiedzy o lesie oraz zrównoważonej gospodarce leśnej.

  1. Zajęcia z edukacji leśnej kierowane są do dzieci, młodzieży i dorosłych w formie grup zorganizowanych.
  2. Zajęcia dydaktyczne odbywają się przy udziale maksymalnie 30 osób. Optymalnie w grupach ok. 15 osobowych.
  3. Zajęcia prowadzone mogą być na terenie nadleśnictwa z wykorzystaniem istniejącej infrastruktury edukacyjnej i turystycznej bądź w miejscach (salach) udostępnianych przez Zgłaszającego.  
  4. Zajęcia dydaktyczne z zakresu edukacji leśnej są bezpłatne.
  5. Nadleśnictwo nie jest zobowiązane do finansowania  kosztów transportu uczestników zajęć, cateringu i organizacji ogniska. 
  6. Tematyka, program zajęć, czas trwania i termin spotkania jest uzgadniany z prowadzącym zajęcia – upoważnionym w tym zakresie pracownikiem nadleśnictwa.
  7. Udział w zajęciach jest rezerwowany przez Zgłaszającego, np. przedstawiciela:  placówki oświatowej, opiekuńczo - wychowawczej oraz organizacji nie prowadzącej działalności zarobkowej w zakresie edukacyjnym, turystyki i rekreacji.
  8. Zgłoszenia do udziału w zajęciach edukacyjnych rezerwowane są  na min. 5 dni roboczych przed ich planowanym spotkaniem, w formie wiadomości elektronicznej (olkusz@katowice.lasy.gov.pl) lub telefonicznie – bezpośrednio z osobą odpowiedzialną za edukację (32 643 04 45). W obu przypadkach koniczne jest przesłanie e-mailem lub złożenie osobiście przez Zgłaszającego oświadczenia o akceptacji regulaminu (stanowiącego załącznik nr 2). Druk oświadczenia zawiera również miejsce na niezbędne informacje organizacyjne.
  9. W przypadku grup osób niepełnosprawnych Zgłaszający jest zobowiązany zapewnić odpowiednio większą ilość opiekunów.
  10. O rezygnacji lub zmianie terminu zajęć należy niezwłocznie poinformować nadleśnictwo. 
  11. Nadleśnictwo ma prawo odwołać lub przerwać zajęcia w przypadku wystąpienia niesprzyjających warunków atmosferycznych lub innych zdarzeń mogących zagrozić bezpieczeństwu i zdrowiu uczestników.
  12. Nadleśnictwo zobowiązuje się do poinformowania Zgłaszającego o zagrożeniach jakie mogą powstać w miejscach odbywania zajęć na terenie wszelkich obiektów, w tym infrastruktury leśnej.
  13. Zgłaszający jest zobowiązany do powiadomienia uczestników zajęć (w przypadku nieletnich – opiekunów/rodziców ) o zagrożeniach wynikających z przebywania na terenach leśnych, a w szczególności:

- możliwości ukąszeń przez owady, kleszcze i inne zwierzęta,

- możliwości uszkodzenia ciała na skutek przewrócenia, potknięcia na nierównej nawierzchni lub wpadnięcia na gałąź,

- alergiach i podrażnieniach wywołanych przez rośliny,

- konsekwencjach nagannego zachowania uczestników, samowolnego oddalenia  się od grupy, spożywania alkoholu i palenia papierosów, 

- konieczności zapewnienia odpowiedniego do warunków pogodowych i terenowych ubioru.  

  1. Zgłaszający bierze odpowiedzialność za ewentualne następstwa zagrożeń, o  których mowa w pkt. 14.
  2. Zgłaszający zobowiązuje się do sprawowania nadzoru organizacyjnego i wychowawczego,  w tym: posiadania środków prewencyjnych (repelenty), pierwszej pomocy (apteczka) oraz udziału osoby posiadającej stosowne umiejętności do udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej.
  3. Warunkiem przeprowadzenia zajęć jest przekazanie do nadleśnictwa podpisanego przez Zgłaszającego lub osobę upoważnioną do organizacji spotkania „Oświadczenia o akceptacji Regulaminu”.

        pobierz ->     Oświadczenie

 

Najnowsze aktualności Najnowsze aktualności

Powrót

Susza w lasach - bądźmy ostrożni w majówkę!

Susza w lasach - bądźmy ostrożni w majówkę!

Od początku stycznia do 28 kwietnia bieżącego roku, wybuchło w Polsce niemal 1800 pożarów lasu, podczas gdy w analogicznym okresie ubiegłego roku liczba ta wynosiła nieco ponad 400. Jak pokazał ostatni pożar Biebrzańskiego Parku Narodowego, walka z żywiołem w obecnych warunkach klimatycznych jest coraz trudniejsza. Przed majówką strażacy i leśnicy wspólnie apelują o ostrożność.

Niemal bezśnieżna zima i wyjątkowo sucha wiosna sprawiły, że w wielu miejscach Polski zagrożenie pożarowe jest bardzo wysokie. W lasach panuje susza, która z każdym dniem potęguje prawdopodobieństwo wybuchu pożaru. Coraz częściej pojawiają się w lesie miejsca, gdzie dosłownie każdy krok powoduje podnoszenie się pyłu z bardzo wysuszonej ściółki leśnej. A pożary najczęściej wybuchają na skutek działań lub zaniechań człowieka.

- Sytuacja jest poważna. W lasach jest bardzo sucho, a krótkookresowe, przelotne deszcze nie poprawiają tej miejscowo, dramatycznej wręcz, sytuacji. Przed nami długi weekend majowy, który również zapowiada się bezdeszczowo. Tysiące rodzin z dziećmi w naszym kraju ruszą do lasu, aby wypocząć, dlatego apelujemy, aby korzystać z lasu odpowiedzialnie i rozpalać ogień tylko w miejscach do tego przeznaczonych - mówi Jerzy Fijas, zastępca dyrektora generalnego Lasów Państwowych ds. zrównoważonej gospodarki leśnej. - Choć leśnicy nieustannie strzegą bezpieczeństwa i monitorują sytuację pożarową, to odpowiedzialność za lasy spoczywa na nas wszystkich. Korzystajmy z lasów odpowiedzialnie. Wypoczywajmy na terenach leśnych, lecz zachowajmy ostrożność. Zwłaszcza teraz, kiedy sytuacja jest wyjątkowa - dodaje.

Ochrona lasów przed ogniem to nasza wspólna sprawa. Bezcenna jest tu szybka reakcja leśników, ale też obywateli - wszystkich osób, które dostrzegą ogień pilnie i powiadomią odpowiednie służby. Wsparcie, jakiego udzielają strażakom leśnicy, bezpośrednio przekłada się na wysoką skuteczność przeprowadzanych akcji gaśniczych.

- Od początku roku odnotowaliśmy w Polsce blisko 1800 pożarów lasów - to czterokrotnie więcej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Jak pokazał dramatyczny pożar w Biebrzańskim Parku Narodowym, walka z żywiołem w obecnych warunkach klimatycznych staje się coraz trudniejsza. Przed nami majówka - czas wypoczynku na łonie natury. Apeluję do wszystkich o najwyższą ostrożność i rozwagę! Niemal bezśnieżna zima i wyjątkowo sucha wiosna sprawiły, że w wielu rejonach kraju zagrożenie pożarowe osiąga bardzo wysoki poziom. Wysuszona ściółka leśna to ogromne niebezpieczeństwo - wystarczy iskra, by powstał pożar. Proszę, szanujmy lasy i dbajmy o wspólne bezpieczeństwo. Nasze odpowiedzialne zachowanie ma kluczowe znaczenie dla ochrony polskiej przyrody i zdrowia nas wszystkich - powiedział zastępca komendanta głównego PSP, nadbrygadier Józef Galica.

Fot. 1 Punkt Alarmowo-Dyspozycyjny (Arch. multimedialne LP)

Kiedy przez dłuższy czas ściółka leśna jest bardzo sucha, nadleśniczowie mogą wprowadzać okresowy zakaz wstępu do lasu. Nie jest to decyzja uznaniowa, ale ściśle określona procedura wynikająca z przepisów prawa. Nadleśniczy wprowadza taki zakaz wyłącznie w określonych okolicznościach, przy trzecim, najwyższym stopniu zagrożenia pożarowego, jeśli przez pięć kolejnych dni wilgotność ściółki, mierzona codziennie o godzinie 9:00, spada poniżej 10 procent. Te warunki muszą wystąpić łącznie i są jedyną podstawą prawną do podjęcia decyzji o zakazie. Okresowy zakaz wstępu do lasu może zostać wprowadzony nie tylko ze względu na zagrożenie pożarowe, ale też np. wystąpiło zniszczenie albo znaczne uszkodzenie drzewostanów lub degradacja runa leśnego. Okresowy zakaz wstępu może też obejmować lasy, w których wykonywane są zabiegi gospodarcze związane z hodowlą lasu, ochroną lasu lub pozyskiwaniem drewna.

- Choć jesteśmy trzecim krajem Europy (po krajach Półwyspu Iberyjskiego) jeśli chodzi o liczbę wybuchających pożarów, to pożary te są większości bardzo małe. Udaje się je szybko wykryć i szybko ugasić. Nasz system jest częściowo zbieżny z systemami funkcjonującymi w innych krajach Europy, aczkolwiek w Polsce prowadzimy również dość unikalne działania. Od 1 marca do 30 września każdego roku prowadzimy stały monitoring wilgotności ściółki. To czynność, która w przyjętej u nas formie, nie jest wykonywana nigdzie indziej w Europie. Dwa razy dziennie, w 60 strefach prognostycznych pokrywających niemal całą Polskę (z wyłączeniem obszarów górskich), pobierane są próbki ściółki, w celu określenia jej wilgotności - podkreśla Jan Kaczmarowski, pożarnik, specjalista Służby Leśnej w Wydziale Ochrony Lasu Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych. - Na podstawie wyników tych pomiarów określamy stopnie zagrożenia pożarowego, które bezpośrednio przekładają się na poziom gotowości naszego systemu przeciwpożarowego. Aktualny stan zagrożenia pożarowego lasu, do którego się wybieramy, możemy na bieżąco sprawdzać w Internecie, np. na stronie Lasów Państwowych - dodaje.

Sytuację z zakazami wstępu do lasu można na bieżąco śledzić na stronie: https://zakazywstepu.bdl.lasy.gov.pl/zakazy/

Zagrożenie pożarowe lasu jest natomiast na bieżąco aktualizowane na stronie: https://bazapozarow.ibles.pl/zagrozenie/

Najważniejsze jest jednak to, aby będąc w lesie, bez względu na poziom zagrożenia pożarowego, zachowywać się odpowiedzialnie. Ogień jest niebezpieczny nie tylko dla drzew, ale również dla mieszkańców lasu. Szczególnie dla młodych zwierząt: drobnych ssaków, płazów, gadów czy owadów, które nie są w stanie uciec przed płomieniami. Apelujemy o rozwagę i wyjątkową ostrożność:

  • Nie wjeżdżajmy samochodem do lasu. Pozostawmy go w miejscu do tego przeznaczonym. Rozgrzany silnik może doprowadzić do zapłonu suchej ściółki, znajdującej się pod samochodem lub w jego pobliżu.
  • Pamiętajmy, że w odległości do 100 m od granicy lasu zabronione jest używanie otwartego ognia, poza miejscami do tego wyznaczonymi.
  • Zabronione jest także wypalanie traw i pozostałości roślinnych na terenach leśnych. Reagujmy na nietypowe zachowania ludzi w lasach.

Jeśli zauważysz w lesie ogień lub dym - zadzwoń pod nr. alarmowy 112 lub 998!

Lasy Państwowe posiadają jeden z najlepszych systemów przeciwpożarowych w Europie. To bardzo złożony system angażujący pracę wielu osób i setki sztuk specjalistycznego sprzętu. Leśnicy zabezpieczają lasy przed pożarami zarówno poprzez utrzymanie w dobrym stanie sieci dróg dojazdowych, pasów przeciwpożarowych i punktów czerpania wody, ale też poprzez stały monitoring lasu oparty m.in. o dostrzegalnie i utrzymywanie w gotowości floty lotniczej, przygotowanej do prowadzenia obserwacji i gaszenia ewentualnych pożarów. Jest to 30 samolotów gaśniczych Dromader i AN-2, 8 śmigłowców gaśniczych, i 4 samoloty patrolowe. Łącznie daje nam to 4120 godzin zakontraktowanych lotów. Koszt utrzymania systemu ppoż. w Lasach Państwach to blisko 160 mln zł, z czego koszty zabezpieczania lotniczego wynoszą ok. 54 mln zł. Należy podkreślić, że Lasy Państwowe czynnie uczestniczą w akcjach gaśniczych także innych obszarów przyrodniczych, jak choćby lasy innych form własności czy parki narodowe.

Ryc. 1 Infografika przedstawiająca system ochrony przeciwpożarowej w Lasach Państwowych

Majówka to idealny czas na wypoczynek w lesie, ale w tym roku warto pamiętać o zachowaniu szczególnej ostrożności. Z powodu suszy, w wielu rejonach kraju lasy są bardzo podatne na zagrożenie pożarowe. Lasy Państwowe i Państwowa Straż Pożarna przypominają, że ognisko, grill czy niedopałek mogą stać się przyczyną poważnego zagrożenia dla lasu i jego mieszkańców, którzy w obliczu zbliżającego się ognia, pozostają często bezbronni. Dbajmy wspólnie o bezpieczeństwo i piękno naszych lasów.

Ryc. 2 Infografika opisująca system pożarowy Lasów Państwowych