Widok zawartości stron
Rezerwat Pazurek
Obiekt ten położony jest w południowo-zachodniej części Płaskowyżu Ojcowskiego. Charakteryzuje się urozmaiconą rzeźba terenu z licznymi kulminacjami w postaci wychodni wapiennych skał. Teren rezerwatu pokrywają dobrze zachowane, pomimo silnej presji zanieczyszczeń przemysłowych i ruchu turystycznego, lasy bukowe. Największą powierzchnię zajmuje zespół buczyny sudeckiej z żywcem dziewięciolistnym w runie. W wilgotniejszych, najżyźniejszych lokalizacjach spotykamy rzadki w tej części kraju podzespół z miesiącznicą trwałą (Lunaria rediviva). Ciekawostką są fragmenty buczyny z czosnkiem niedźwiedzim (Allium ursinum). Najcieplejsze, południowe skłony porasta termofilna buczyna Carici albae-Fagetum z wieloma rzadkimi gatunkami w warstwie runa. Przeciwległe, wilgotne i chłodne północne stoki pozwoliły na wykształcenie zespołu jaworzyny górskiej z języcznikiem.
Rezerwat Smoleń
Rezerwat Smoleń położony jest w południowej części Wyżyny Częstochowskiej, w gminie Pilica. Rezerwat ten, o powierzchni 4,32 ha utworzono w 1959 r dla ochrony wapiennego wzgórza z ruinami zamku z XIV oraz interesującymi formami skalnymi i zjawiskami krasowymi (wśród nich kilka niewielkich jaskiń) oraz porastającego zamkowe wzgórze lasu. Dominującym zbiorowiskiem jest tu buczyna sudecka Dentario enneaphyllidi-Fagetum; która osiąga tu swoją wschodnią granicę występowania. Ponadto można zobaczyć tu fragmenty lasu grądowego, a na południowych zboczach - płaty ciepłolubnej buczyny storczykowej Carici albae-Fagetum, z pokrzywionymi, nisko ugałęzionymi drzewami. Z rezerwatem sąsiadują od zachodu lasy bukowe z ukrytymi w ich wnętrzu ostańcami wapiennymi oraz niewielkimi płatami jaworzyny górskiej z najobfitszymi na Jurze stanowiskami rzadkiej, bardzo efektownej paproci – języcznika zwyczajnego Phyllitis scolopendrium. Są to jedne z najbardziej wysuniętych na północ stanowisk tego chronionego gatunku.
Rezerwat Ruskie Góry
Istnieją dwa wytłumaczenia pochodzenia nazwy „Ruskie Góry". Według jednej z nich w lasach tego rejonu schroniły się wojska ruskie posiłkujące księcia Władysława II, syna Bolesława Krzywoustego, po klęsce poniesionej pod Pilicą. Drugie nawiązuje do przebiegającej w tym rejonie granicy zaborów austriackiego i rosyjskiego oraz rozegranej w 1914 r bitwy polskich legionów z wojskami carskimi.
Rezerwat „Ruskie Góry" utworzono w 2000 roku na powierzchni 153 ha. Położony jest w gminie Pilica, przy drodze łączącej ta miejscowość z Kluczami. Chroni on starodrzewy bukowe, jedne z najpiękniejszych na terenie Jury. Centralna część rezerwatu porośnięta jest przez żyzne zbiorowisko buczyny sudeckiej, miejscami z obfitym odnowieniem naturalnym. W dolnych częściach stoku występuje uboższe zbiorowisko kwaśnej buczyny niżowej – Luzulo pilosae – Fagetum. Ciekawostką jest największe na terenie Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej nagromadzenie fragmentów górskiego zbiorowiska - jaworzyny z języcznikiem. Rezerwat ten jest cenny nie tylko pod względem florystycznym – jego wielkim walorem jest występowanie na stosunkowo niewielkiej powierzchni dwóch odmiennych typów krajobrazu – lessowego oraz jurajskiego, z charakterystycznymi formami skalnymi – wychodniami i ostańcami skalnymi oraz zjawiskami krasowymi (w tym z jedną jaskinią, nieudostepnioną do zwiedzania).
Rezerwat Stołowa Góra
Rezerwat "Góra stołowa im. Ryszarda Malika" położony jest w północno-zachodniej części Płaskowyżu Ojcowskiego, w sąsiedztwie Jaroszowca, w Gminie klucze. Zajmuje obszar 96,09ha, a 109,03 stanowi jego otulina. Liczne ostańce wapienne i charakterystyczne ściany skalne pośród lasu bukowego są jego cechą charakterystyczną. Na terenie planowanego rezerwatu zinwentaryzowano także 11 jaskiń różnego typu. Doskonale można tu zaobserwować zmienność zbiorowisk leśnych wraz z ekspozycją i rzeźbą terenu – występuje tu żyzna buczyna sudecka, kwaśna buczyna niżowa, ciepłolubna buczyna storczykowa i górska jaworzyna z języcznikiem, w dolnych partiach terenu również bór sosnowy. Patronem rezerwatu, z inicjatywy prof. Jna Bodziarczyka jest Ryszard MAlij - przyrodnik i leśnik. Przedwcześnie zmarły pracownik Nadleśńictwa Okusz, wyjątkowo zaangażowany w ochronę jurajskiej przyrody. Autor licznych opracowań, planów ochroy i projektów mających na celu ochronę najcenniejszych ekosystemów oraz stanowisk rzadkich u chronionych gatunków roślin.
Projektowany rezerwat - Januszkowa Góra
Ten projektowany rezerwat położony jest w bezpośrednim sąsiedztwie projektowanego rezerwatu „Pazurek". Celem ochrony są tu ostańcowe wzgórza porośnięte kilkoma typami lasu bukowego i bukowo-jodłowego, z wieloma stanowiskami rzadkich i chronionych roślin. Znajdują się tutaj kilkanaście schronisk skalnych i jaskiń. Jedna z nich, Januszkowa Szczelina należy do najgłębszych jaskiń terenu Jury Krakowsko-Częstochowskiej.
Wydawca treści
Nowy rezerwat - Góra Stołowa im. Ryszarda Malika
Z przyjemnością informujemy, że 10 maja ukazało się zarządzenie Dyrektora RDOŚ w Krakowie powołujące nowy rezerwat przyrody.
Rezerwat przyrody „Góra Stołowa im. Ryszarda Malika”, powołany w maju tego roku jest czwartym rezerwatem na terenie Nadleśnictwa Olkusz i osiemdziesiątym szóstym w województwie małopolskim. Ostatnie utworzone rezerwaty to: Mogielica (50,44ha) - w roku 2011 na terenie Nadleśnictwa Limanowa oraz Pazurek (187,91ha) - w roku 2008 – także na terenie Nadleśnictwa Olkusz.
Prace nad utworzeniem rezerwatu trwały długo, jednak w ubiegłym roku przyspieszyły. Jak mówi Nadleśniczy Nadleśnictwa Olkusz – Marcin Polak: - Propozycję utworzenia w tym miejscu rezerwatu wysunął w 1979 roku Stefan Michalik z ZOP PAN. Dokumentacja projektowa tego rezerwatu, stworzona pod przewodnictwem Profesora Stanisława Wiki z UŚ, również postulującego utworzenie rezerwatu, pochodzi natomiast z roku 1987. Zatem już dekady temu zauważono, że lasy porastające Stołową Górę są wyjątkowe pod względem przyrodniczym i zasługują na ochronę rezerwatową. Przez cały ten okres mieliśmy na względzie wartość tego terenu i gospodarowaliśmy tu tak, by jak najlepiej zachować stan siedlisk. W ubiegłym roku, rozpoczynając prace nad nowym Planem Urządzenia Lasu na okres 2022 - 2031 zwróciliśmy się z pytaniem do krakowskiej Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska o to, czy rezerwat miałby szansę zostać powołany do czasu ustanowienia nowego PULu. RDOŚ sprawnie wziął sprawy w swoje ręce. We wrześniu odbyła się wizja lokalną z udziałem m.in. Profesora Jana Bodziarczyka z Katedry Bioróżnorodności Leśnej Wydziału Leśnego UR w Krakowie oraz pracowników RDOŚ, RDLP w Katowicach, BULiGL oraz nadleśnictwa podczas której wszyscy byli zgodni co do zasadności i potrzeby objęcia tego terenu ochroną. Później nastąpił czas uzgodnień, prac administracyjnych i dziś możemy się cieszyć kolejnym i to dużym rezerwatem.
Rezerwat „Góra Stołowa im. Ryszarda Malika” położony jest w bezpośrednim sąsiedztwie Jaroszowca w Gminie Klucze. Zajmuje obszar 96,09 ha, a 109,03ha stanowi jego otulina. To teren porośnięty buczynami, poprzecinany wieloma wapiennymi ostańcami tworzącymi Stołową Górę, Ostrą Górę i Skałę pod Wieżą. Ochronie podlegają tu naturalne zbiorowiska leśne: żyzna buczyna sudecka, jaworzyna z języcznikiem, storczykowa buczyna jurajska oraz stanowiska chronionych gatunków roślin i grzybów.
Utworzenie rezerwatu komentują także naukowcy. Jak zauważa Profesor Jerzy Szwagrzyk - kierownik Katedry Bioróżnorodności Leśnej Wydziału Leśnego UR w Krakowie - Działania nadleśnictwa Olkusz wpisują się doskonale w nową strategię ochrony bioróżnorodności; tworzenia nowych obszarów chronionych w miejscach szczególnie wartościowych przyrodniczo, a zarazem dostępnych dla edukacji i turystyki ukierunkowanej na kontakt z lasem. W czasie narastających zagrożeń i sporów dotyczących sposobu użytkowania zasobów naturalnych jest to bardzo cenna inicjatywa, mogąca stanowić dobry przykład, godny szerokiego rozpropagowania wśród ludzi zainteresowanych ochroną przyrody.
Profesor Jan Bodziarczyk – z tej samej Katedry zwraca uwagę, że - Zaangażowanie Nadleśnictwa Olkusz w utworzenie kolejnego rezerwatu przyrody w Małopolsce budzi szacunek. To dobry przykład troski leśników o ochronę przyrody i ochronę życia człowieka. Utworzony rezerwat „Góra Stołowa im. Ryszarda Malika”, z całą pewnością spełni wiele funkcji, zarówno jako obszar chroniący wartości przyrodnicze, ale także zapewniający człowiekowi właściwe warunki do odpoczynku i regeneracji sił. Idea objęcia ochroną rezerwatową tego obszaru sięga końca lat 70. XX w., ale dopiero teraz stała się faktem. Pomimo, iż obszar ten nie był wcześniej formalnie chroniony, leśnicy traktowali go w sposób wyjątkowy, ograniczając lub całkowicie zaniechując ingerencji w drzewostany, stąd też zbiorowiska leśne zachowały się w bardzo dobrym stanie.
Nadleśniczy Marcin Polak dodaje: - zrównoważone wykorzystanie wszystkich funkcji lasów: przyrodniczych, gospodarczych i społecznych jest trudne. Oczywiście staramy się pogodzić je we wszystkich lasach będących pod naszą opieką, jednakże są miejsca, takie jak to czy też Rezerwat Pazurek lub Ruskie Góry, gdzie wartości przyrodnicze i społeczne są wyższe od produkcyjnych. W tych miejscach konieczne jest zaniechanie pozyskania drewna celem jego sprzedaży. Trzeba jednak powiedzieć, że z drugiej strony istnieją lasy typowo produkcyjne, dostarczające nam drewna, z którego wszyscy korzystamy. Priorytetem jest trwałość tych lasów. Zatem wszędzie, gdzie pozyskujemy drewno zapewniamy wzrost młodego pokolenia drzew; zmienimy składy gatunkowe lasów dostosowując je do siedlisk i zmieniających się warunków klimatycznych. Staramy się, by były coraz bardziej różnorodne i odporne.
Patronem rezerwatu, z inicjatywy prof. Jana Bodziarczyka jest Ryszard Malik – przyrodnik i leśnik. Przedwcześnie zmarły pracownik Nadleśnictwa Olkusz wyjątkowo zaangażowany w ochronę jurajskiej przyrody. Autor licznych publikacji, opracowań, planów ochrony i projektów mających na celu ochronę najcenniejszych ekosystemów oraz stanowisk rzadkich i chronionych gatunków roślin.
Do rezerwatu najlepiej wejść od strony kościoła w Jaroszowcu (przy ul. Leśnej 40). Teren rezerwatu okalają drogi leśne, a środkiem wiodą ścieżki, z których - zgodnie z zasadami obowiązującymi w rezerwatach – nie wolno schodzić. Rezerwat najlepiej jest zwiedzać podążając za szlakiem oznaczonym niebiesko-białym kwadratem, wyznaczającym trasę dawnej ścieżki edukacyjnej, którą w przyszłości nadleśnictwo zamierza odnowić.
Zarządzenie Dyrektora RDOŚ ws. rezerwatu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Województwa Małopolskiego dnia 10 maja i uprawomocni się po dwóch tygodniach. Zatem 25 maja istnienie tego rezerwatu stanie się faktem.
Informacje ogólne:
Nadleśnictwo Olkusz – jest jednostką podlegającą Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Katowicach. Gospodaruje na 17144,05 hektarów gruntów, a spora część lasów podlega niekorzystnemu oddziaływaniu przemysłu – hut i kopalń. Mimo to, aż 44,5% stanowią obszary objęte różnymi, ustawowymi formami ochrony przyrody. Są wśród nich:
- Cztery rezerwaty przyrody: Smoleń, Ruskie Góry, Pazurek i Góra Stołowa
- Cztery obszary Natura 2000: Jaroszowiec, Ostoja Środkowojurajska, Buczyny w Szypowicach i Las Niwiski oraz Pustynia Błędowska
- Dwa parki krajobrazowe: Orlich Gniazd oraz Dolinki Krakowskie
W najbliższym czasie spodziewane jest także powiększenie rezerwatu Ruskie Góry, który jako jedyny z wymienionych objęty jest na znacznym obszarze ochroną ścisłą.
