Widok zawartości stron
Zagrożenia górnicze
Początki intensywnego wydobycia i przetwórstwa rud ołowiu i srebra w okolicach Olkusza datuje się na XIII w (rudy cynku zaczęto pozyskiwać na większą skalę dopiero w XIX w). Początkowo surowce te były wydobywane tylko do głębokości występowania wód gruntowych, dopiero opracowanie techniki odwadniania złóż za pomocą sztolni pozwoliło na eksploatację głębszych pokładów rud ołowiu i towarzyszącego mu srebra. Silny rozwój górnictwa (połączonego juz o odwodnieniem złóż) i hutnictwa przypadał zwłaszcza na okres XVI-XIX w., zapoczątkowało to powstanie ośrodka przemysłowego na tym terenie. Powstawały wówczas kopalnie i kamieniołomy, a zwiększające się zapotrzebowanie na drewno sprawiło, że wyrąb lasu przybrał charakter wielkoobszarowy. Przeciwko dewastacji lasów już w XVI w. wystąpili olkuscy rajcy, co było przypadkiem wówczas niespotykanym. Postępujące wylesienia spowodowały uruchomienie lotnych piasków, czego efektem było powstanie Pustyni Błędowskiej i mniejszej Pustyni Starczynowskiej. Na przełomie XVIII i XIX w. zaczęto stopniowo zalesiać piaszczyste wydmy w celu ich utrwalenia. Negatywny wpływ górnictwa i przetwórstwa metali nieżelaznych wciąż sie pogłębiał. Drenaż górniczy kopalń cynku i ołowiu jeszcze w latach 80-tych XX w. wynosił aż 326 tys m3 wody dziennie. Ponadto w bezpośrednim sąsiedztwie (a częściowo również na terenie) Nadleśnictwa Olkusz rozciągają się obszary górnicze "Szczakowa" i "Błędów III", gdzie odbywa się eksploatacja piasku podsadzkowego, budowlanego i formierskiego. Wydobycie odbywa się metodą odkrywkową, co powoduje znaczne zniekształcenia morfologii terenu, zniszczenie pokrywy glebowej i roślinnej, zachwianie stosunków krajobrazowych a także – poprzez intensywne odpompowywanie wody ze złóż kopaliny – obniżenie poziomu wód gruntowych. Działalność piaskowni w rejonie Szczakowej, Bukowna, Olkusza i na terenach przyległych spowodowała odwodnienie około 10 tys. ha powierzchni na terenie nadleśnictw: Olkusz i Chrzanów, powodując obniżenie poziomu wód podziemnych nawet o około 50 m. Istnieje realne niebezpieczeństwo, że jeśli w przypadku zamknięcia kopalń zaprzestane zostanie wypompowywanie wody, jej poziom zacznie wracać do stanu poprzedniego, mogą nastąpić lokalne podtopienia, a jednocześnie wynoszenie zanieczyszczeń (w tym metali ciężkich i siarczanów) i skażone zostaną wody pobierane na cele komunalne w okolicy Olkusza. Na dzień dzisiejszy planowane jest zatopienie kopalni "Pomorzany" (likwidacja w 2008-2010r) i częściowe odpompowywanie wód na cele sieci gminnej z kopalni "Olkusz" (w likwidacji).